ภูมิหลัง

ภูมิหลัง
ในยุคที่เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์มีอิทธิพลต่อชีวิตประจำวันของเรามากขึ้นทุกวัน การนำคอมพิวเตอร์เข้ามาร่วมหรือพัฒนางานด้านต่าง ๆ ก็มีเพิ่มมากขึ้นตามมาด้วย กระบวนการในการผลิตสื่อวีดีทัศน์ก็ได้ใช้ประโยชน์จากคอมพิวเตอร์เช่นกัน ซึ่งในอดีตการที่จะผลิตสื่อวีดีทัศน์ 1 เรื่อง ต้องใช้ผู้ที่มีความรู้ความสามารถทางวิทยุโทรทัศน์โดยตรงเท่านั้นและต้องใช้เครื่องมือวัสดุอุปกรณ์ที่มีราคาแพงแต่ในปัจจุบันการที่เราจะผลิตสื่อเหล่านี้ คงไม่ใช่เรื่องยากเกินไป สำหรับนักการศึกษาที่ต้องการให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้โดยอาศัยวีดีทัศน์เพื่อการศึกษาที่จัดทำขึ้นเองซึ่งน่าจะตรงกับความต้องการของครูมากกว่าการซื้อสื่อมาสอนนักเรียนสอนนักเรียน ซึ่งรูปแบบการจัดเก็บข้อมูลของวีดีทัศน์ ส่วนใหญ่ในปัจจุบัน เป็นการจัดเก็บแบบดิจิตอล คือ วีซีดี และ ดีวีดี ที่เราสามารถนำคอมพิวเตอร์มาใช้ในการผลิตวีซีดี และ ดีวีดีแบบง่าย ๆ ได้
ประวัติความเป็นมาของวิทยุโทรทัศน์เกิดจากความคิดสร้างสรรค์ของนักวิทยาศาสตร์ ที่ต้องการให้คนที่อยู่ไกลๆสามารถมองเห็นภาพเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น และสามารถรับรู้ข่าวสารในเหตุการณ์ต่าง ๆ ว่าขณะนี้มีเหตุการณ์อะไรเกิดขึ้นอยู่ที่ใดบ้าง จากแนวคิดดังกล่าว จึงทำให้ระบบวิทยุโทรทัศน์มีความเป็นมาจากอดีตมาจนถึงปัจจุบัน ดังที่ ชัยโรจน์ บ่อเหม ( 2544) ได้กล่าวว่า การกำเนิดวิทยุโทรทัศน์เกิดขึ้นหลังจากได้มีการค้นพบคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าในอากาศจนสามารถนำคลื่นไฟฟ้าไปใช้ประโยชน์ในการสื่อสารและการกระจายเสียง
จากการส่งเพียงเสียงไปตามคลื่นวิทยุ ตอนนี้นักวิทยาศาสตร์ ต้องการส่งภาพบ้างแล้ว ซึ่งในการจะทำเช่นนั้น นักวิทยาศาสตร์ต้องหาคำตอบทางเทคนิคใน 4 เรื่องที่สำคัญคือ อุปกรณ์ที่จะเปลี่ยนแสงเป็นคลื่นไฟฟ้า อุปกรณ์ที่จะเปลี่ยนคลื่นไฟฟ้ากลับเป็นแสง อุปกรณ์ที่สแกนภาพให้เป็นส่วนเล็กๆ อุปกรณ์ที่เพิ่มสัญญาณไฟฟ้าให้แรงขึ้นจนถึงระดับที่สามารถใช้ส่งได้
ความสำคัญของวิทยุโทรทัศน์ในการเสริมสร้างสติปัญญามีอยู่ 3 ลักษณะคือ การให้ข้อเท็จจริงแก่ประชาชน การให้การศึกษา และการแสดงความคิดเห็น
วิทยุโทรทัศน์มีความสำคัญในการใช้เป็นสื่อเพื่อพัฒนาประเทศในด้านต่าง ๆ ได้เป็นอย่างดี เช่น การพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม การพัฒนาทางการเมือง การพัฒนาการศึกษาโดยเฉพาะอย่างยิ่งการพัฒนาการศึกษา จะเห็นว่าในประเทศที่เจริญแล้วหลายประเทศนิยมใช้วิทยุโทรทัศน์เป็นสื่อเพื่อสอนหรือเสริมสร้างความรู้โดยตรง ตัวอย่างเช่น ประเทศอังกฤษมีสถานีโทรทัศน์เพื่อการศึกษาเรียกว่า "ETV" (Educational Television) ซึ่งมีหน้าที่ด้านการสอนบทเรียนและรับผิดชอบในการให้การศึกษาโดยเฉพาะ ประเทศฝรั่งเศสมีสถานีวิทยุโทรทัศน์เพื่อการศึกษาโดยเฉพาะเรียกว่า "RTS" (Radio Television Scholaire) ซึ่งเป็นสถานที่สอนบทเรียนทางโทรทัศน์โดยตรง สำหรับในประเทศไทยก็ได้จัดตั้งสถานีวิทยุโทรทัศน์เพื่อการศึกษาขึ้น คือ สถานีวิทยุโทรทัศน์ช่อง 11 เพื่อพัฒนาการศึกษาให้ก้าวหน้ายิ่งขึ้น
วิทยุโทรทัศน์มีความสำคัญในฐานะเป็นเครื่องมือการสื่อสารของโลก ทำให้สามารถติดต่อสื่อสารซึ่งกันและกันได้อย่างรวดเร็วทันใจไม่ว่าจะอยู่ส่วนไหนของโลก โดยการส่งสัญญาณผ่านดาวเทียมเพื่อให้ทั่วโลกได้รับรู้เหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น ที่ไหน เมื่อใด อย่างไร และทำไม นอกจากนั้นวิทยุโทรทัศน์ยังเป็นเครื่องมือในการแลกเปลี่ยนข่าวสารความรู้ความบันเทิงและวัฒนธรรมประเพณีซึ่งกันและกันระหว่างประเทศต่าง ๆ ทั่วโลกและยังเป็นเครื่องมือในการใช้เป็นสื่อที่ทำให้เกิดการพึ่งพาซึ่งกันและกันทั่วทั้งโลกเกิดเป็นลักษณะการถ่ายโยงเทคโนโลยีการสื่อสาร จากประเทศที่พัฒนาเรื่องข่าวสารไปยังประเทศที่ขาดแคลน เป็นผลให้เกิดการพึ่งพาช่วยเหลือซึ่งกันและกันได้
สื่อการสอนนักวิชาการในวงการเทคโนโลยีทางการศึกษา โสตทัศนศึกษา และวงการการศึกษา ได้ให้คำจำกัดความของ “สื่อการสอน” ไว้อย่างหลากหลาย เช่น ชอร์ส กล่าวว่า เครื่องมือที่ช่วยสื่อความหมายจัดขึ้นโดยครูและนักเรียน เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ เครื่องมือการสอนทุกชนิดจัดเป็นสื่อการสอน เช่น หนังสือในห้องสมุด โสตทัศนวัสดุต่าง ๆ เช่น โทรทัศน์ วิทยุ สไลด์ ฟิล์มสตริป รูปภาพ แผนที่ ของจริง และทรัพยากรจากแหล่งชุมชน บราวน์ และคณะ กล่าวว่า จำพวกอุปกรณ์ทั้งหลายที่สามารถช่วยเสนอความรู้ให้แก่ผู้เรียนจนเกิดผลการเรียนที่ดี ทั้งนี้รวมถึง กิจกรรมต่าง ๆ ที่ไม่เฉพาะแต่สิ่งที่เป็นวัตถุหรือเครื่องมือเท่านั้น เช่น การศึกษานอกสถานที่ การแสดง บทบาทนาฏการ การสาธิต การทดลอง ตลอดจนการสัมภาษณ์และการสำรวจ เป็นต้น เปรื่อง กุมุท กล่าวว่า สื่อการสอน หมายถึงสิ่งต่าง ๆ ที่ใช้เป็นเครื่องมือหรือช่องทางสำหรับทำให้การสอนของครูถึงผู้เรียนและทำให้ผู้เรียนเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์หรือจุดมุ่งหมายที่ครูวางไว้ได้เป็นอย่างดี ชัยยงค์ พรหมวงศ์ ให้ความหมาย สื่อการสอนว่า วัสดุอุปกรณ์และวิธีการประกอบการสอนเพื่อใช้เป็นสื่อกลางในการสื่อความหมายที่ผู้สอนประสงค์จะส่ง หรือถ่ายทอดไปยังผู้เรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ
บทเรียนบนเครือข่าย (Web Based Instruction) ได้มีการเรียกในภาษาไทยหลายชื่อต่างกัน เช่น บทเรียนบนเครือข่ายอินเทอร์เน็ต การสอนผ่านเว็บ การเรียน การสอนผ่านเว็บ การสอนบนเครือข่ายหรืออาจมีชื่ออื่นแล้วแต่จะเรียกกัน (ในเว็บไซต์นี้จะเรียกว่า บทเรียนบนเครือข่ายอินเทอร์เน็ต) แต่ก็มีความหมายเดียวกัน คือ การสอนโดยใช้เว็บเป็นสื่อ โดยอาจบรรจุเนื้อหาวิชาทั้งหมด บนเว็บหรือวิชาที่ใช้เว็บเสริมการเรียนรู้ หรือใช้ทรัพยากรบนเว็บมาใช้ในการเรียน ลักษณะของการเรียนรู้นั้น ผู้เรียนสามารถใช้เวลาใดก็ได้ จากสถานที่ใดก็ได้ ขึ้นอยู่กับความพร้อมของผู้เรียน เพียงแต่ผู้เรียนนั้นต้องสามารถเชื่อมต่อเข้ากับอินเทอร์เน็ตเพื่อเข้าไปศึกษาและผู้เรียนก็สามารถติดต่อสื่อสาร สนทนา อภิปรายซักถามและแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับผู้เรียนด้วยกัน ผู้สอนหรือผู้เชี่ยวชาญด้านต่าง ๆ ได ้โดยใช้ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ โปรแกรมสนทนา บทเรียนบนเครือข่ายอินเทอร์เน็ตเป็นสื่อการเรียนรู้ที่ได้นำเอาคุณสมบัติต่าง ๆ ของอินเทอร์เน็ตมาใช้สนับสนุนการจัดการเรียนการสอน เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด กิจกรรมการเรียนการสอนบนเครือข่ายอินเทอร์เน็ตส่งผลให้ผู้เรียนมีการรับรู้เกี่ยวกับสังคม วัฒนธรรมและโลกมากขึ้น เพราะเครือข่ายอินเทอร์เน็ตสามารถจัดหาขุมทรัพย์ ข้อมูลสารสนเทศมากมายมหาศาลจากทุกหนทุกแห่งทั่วโลกแก่ผู้เรียน ในลักษณะที่สื่ออื่นไม่สามารถทำได้ กล่าวคือ ไม่ว่าผู้เรียนจะต้องการค้นหาข้อมูลในลักษณะใด จากแหล่งใดก็สามารถใช้เครือข่ายอินเทอร์เน็ต ในการนำมาซึ่งข้อมูลที่ต้องการได้อย่างง่าย นอกจากนั้นการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนบนเครือข่ายอินเทอร์เน็ต ยังเปิดโอกาสให้เกิดปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้เรียนกับผู้สอนมากขึ้น โดยไม่จำกัดการปฏิสัมพันธ์ไว้แต่เพียงในห้องเรียน ผู้สอนสามารถให้ผลย้อนกลับ (Feedback) แก่ผู้เรียนได้ทันทีโดยไม่ต้องรอให้ถึงเวลาเรียนและผู้เรียนสามารถใช้เครือข่ายอินเทอร์เน็ตช่วยสำรวจปัญหาต่าง ๆ ที่ผู้เรียนมีความสนใจตามความถนัดของตนเอง ซึ่งถือเป็นแรงจูงใจสำคัญอย่างหนึ่งในการเรียนรู้ของผู้เรียน การจัดการเรียนการสอนผ่านระบบเครือข่ายอินเทอร์เน็ต การใช้เว็บเพื่อการเรียนการสอน การนำเอาระบบอินเทอร์เน็ตมาออกแบบเพื่อใช้ในการศึกษา มีชื่อเรียกคำศัพท์ คำนิยามที่แตกต่างกันไป อย่างหลากหลายตามความเข้าใจ ความเชื่อ ตามกิจกรรม ตามแนวคิด หลักทฤษฎีและยังแตกต่างกันไปตามองค์กร และแต่ละบุคคล มีผู้นิยามและให้ความหมายของการเรียนการสอนผ่านระบบเครือข่ายอินเทอร์เน็ต
จากเหตุผลดังกล่าวข้างต้น ผู้ศึกษาค้นคว้าเห็นว่า การสอนโดยใช้บทเรียนบนเครือข่ายจะช่วยให้การเรียนของ นิสิตระดับปริญญาตรี คณะศึกษาศาสตร์ สาขาเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา ชั้นปีที่ 2 มีประสิทธิภาพ ทำให้ผู้เรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น และทำให้นักเรียนมีความสนใจใน รายวิชา 0503306 การออกแบบสื่อโทรทัศน์ เรื่อง เทคโนโลยีโทรทัศน์เพื่อการศึกษา จึงเป็นแรงจูงใจให้ผู้ศึกษาค้นคว้าสนใจที่จะพัฒนา บทเรียนบนเครือข่าย วิชา 0503306 การออกแบบสื่อโทรทัศน์ เรื่อง เทคโนโลยีโทรทัศน์เพื่อการศึกษา สำหรับนิสิตระดับปริญญาตรี คณะศึกษาศาสตร์ สาขาเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา ชั้นปีที่ 2 เพื่อตรวจสอบดูว่าบทเรียนบนเครือข่ายที่ผู้ศึกษาค้นคว้าสร้างขึ้นนั้น มีประสิทธิภาพหรือไม่ ส่งผลต่อความพึงพอใจของผู้เรียนที่มีต่อบทเรียนบนเครือข่ายอย่างไร ซึ่งผลที่ได้จากการศึกษาค้นคว้าในครั้งนี้ จะเป็นแนวทางในการปรับปรุงพัฒนาบทเรียนบนเครือข่ายให้มีประสิทธิภาพ รวมถึงหาแนวทางในการปรับปรุงการเรียนวิชา 0503306 การออกแบบสื่อโทรทัศน์ เรื่อง เทคโนโลยีโทรทัศน์เพื่อการศึกษาเพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อผู้เรียนให้ดียิ่งขึ้น